27 Ocak 2010 Çarşamba

Bütünleşik Üretim Planlama Problemi-bir örnek

Planda imalat şirketinin elinde ürettiği ürüne ilişkin 6 aylık talep bilgileri mevcuttur.Şirket tahmin edilen talebin %10 u kadar emniyet stoğu bulundurmayı politika olarak benimsemiştir.Ocak ayında elde başlangıç stoğu bulunmamaktadır.Ayrıca her ayın emniyet stoğu bir sonraki ayın başlangıç stoğudur.



Birim başına düşen imalat maliyeti: 100 TL/br
Aylık stok bulundurma maliyeti : 2 TL/br
Saat başına işçilik ücreti : 8 TL/br
Elde bulundurmama maliyeti : 5TL/br
Fazla mesai işçilik saat ücreti : 12 TL/br
Günlük çalışma saati : 8 saat/gün
Her ay gerekli üretimi yapamamanın
birim başına düşen ek maliyeti : 4 TL/br
Birim başına gereken işçilik saati : 4 saat
İşçi başına işten çıkarma maliyeti : 500 TL
İşçi başına işe alma ve eğitme maliyeti :400 TL


Şirketin elinde uygulamaya konulacak 3 adet plan mevcuttur:


Plan 1:Ocak ayında elimizde 250 işçi olduğunu düşünerek değişken işgücü hacmiyle üretimi yapmak


Plan 2: 518 kişilik bir işgücü hacmini elde bulundurmak.Fazla stok maliyetine ve stokout (noksan stok ) maliyetine katlanmak


Plan 3: 500 kişilik bir işgücü hacmini elde bulundurmak.Her ay gerekli üretimi yapamamanın maliyetine katlanma,yada fazla stok maliyetine katlanma.


Şimdi bu verilen bilgiler ışığında üretim planlarını oluşturmaya başlayalım.Öncelikle Üretim gereksinimlerini hesaplamamız gerekiyor.Bunun için başlangıç stoğu,talep,güven stoğu bilgilerine ihtiyacımız olacak.Aşağıdaki tabloda üretim gereksinimleri hesaplanmıştır.











Şimdi birlikte tabloyu inceleyelim.Soruda verilen bilgide güven stoğu miktarları her ay için talebin %10 una eşittir.İlk ay elimizde stok bulundurmadığımız için başlangıç stok miktarı 0 olur. Üretim gereksinimi=Talep + (Güven stoğu-başlangıç stoğu ) her ay için böyledir.Bu matematiksel ifadeyi şöyle açıklayabiliriz: Üretim gereksinimi yani üreteceğimiz ürün miktarı talebi karşılamalıdır.Bunun yanısıra şirket stok tutmayı planlamaktadır.Tutabileceği stok miktarı emniyet yani güven stoğuna bağlıdır.Önceki aylardan devreden güven stokları başlangıç stoğu olarak geçer.Bu başlangıç stoğunu kullanarak bu miktardan üretim yapmamıza gerek kalmaz.Bu miktarı emniyet stok miktarından düşeriz.


Üretim gereksinim miktarlarını her ay için hesapladıktan sonra Plan 1 i oluşturmaya geçebiliriz.







Ocak ayı için hesaplamaları yapalım.


Üretim saati gereksinimi:11000 * 4 (birim başına gereken işçilik saati) = 44000
İş gücü başına aylık saat : 22 (ocak ayında çalışılan gün sayısı * 8 (günlük çalışma saati) =176
Gerekli işgücü: 44000 / 176 = 250 planda ocak ayında elimizde varsayılan işçi sayısı


Şubat ayına geçtiğimizde elimizdeki 250 işçi gerekli işgücü 408 işçi sayısını karşılayamıyor bu yüzden işçi alıyoruz.Nisan ayına bakarsak gerekli işgücü sayısının düştüğünü görüyoruz 750 den 636 ya.Bu yüzden işçi çıkarıyoruz ve işçi çıkarma maliyetine de katlanıyoruz.


Bu hesaplamaların sonucunda ulaşılan toplam maliyet bize planın uygulanabilirliği hakkında bilgi verecektir.


Toplam Maliyet = 63200 + 136800 + 21200 + 57000 + 162000 =440200 TL


Plan 2:Sabit işgücü hacmiyle stok veya stok out maliyetlerine katlanıyoruz.











Tabloyu incelersek bu planda üretim miktarı üzerinden gittiğimizi görebilirsiniz.Sabit işgücü hacmini elverişli üretim zamanını hesaplarken kullanıyoruz.Mesela Ocak ayı için 518*8*22 bize bu ay için elverişli üretim zamanını saat cinsinden verir.Ayın sonundaki stok miktarını hesaplarken üretim gereksinimlerini yapılan üretim miktarlarından düşüyoruz.Ocak ayı için 22972-11000 ay sonu stok miktarını verir.Burada dikkat edilmesi gereken nokta bir sonraki ay a stokların devredilmesi durumudur.Şubat ayı için ay sonu stok miktarı = 11972 + (19684-15500 ) dür.Ay sonu stok miktarı yetersiz ise bunu – ile gösterebiliriz.Bu durumda stok out noktan stok maliyetine de katlanmak durumundayız.


Toplam Maliyet=23584 + 31952 + 12104 + 2216 + 32000 + 1400 = 103256 TL


Bu planın plan 1 den çok daha iyi olduğunu toplam maliyetden görebiliyoruz.4 kat daha iyi bir plan olduğunu söyleyebiliriz maliyet açısından.


Plan 3:Bu planda sabit işgücü hacmiyle üretimi yapamamanın maliyetine veya stok maliyetine katlanıyoruz.









Nisan ayına bakarsak üretmemiz gereken miktar 26700 iken yapılan üretim miktarı 21000 dir.Ortada 5700 luk üretim açığı vardır bu açığı önceki ayın stoğundan 4000 miktarla çoğunu karşılıyoruz.Fakat gene de 1700 lük bir açık kalıyor bu durumda üretim yapamamanın maliyetine katlanmak zorunda oluyoruz.


Toplam Maliyet:69800+40000=109800


Toplam Maliyetlerden en iyi maliyetli planın Plan 2 olduğunu görüyoruz.




NOT:Bu gördüğünüz  basit ve yalın bir tarzda ele alınmış bir bütünleşik üretim planlama problemidir.Maalesef gerçek hayatta bu problemler bu kadar basit olamıyor.Öyle işçi al işçi çıkar bu kadar basit işler değil.İşin içine başka faktörler de giriyor.Karar vermek oldukça kompleks karışık ve zorlu bir hal alıyor...

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder