Endüstri Mühendisliği'nin Evrimi

EM’nin gelişiminde 3 faktör çok önemli rol oynamıştır.Bunlar : 1.Yöneylem Araştırmasının ortaya çıkışı 2.Sayısal Bilgisayarların etkisi 3.Hizmet endüstrilerinin ortaya çıkışı



1.Yöneylem Araştırmasının Etkisi


EM’nin gelişimi yöneylem araştırması olarak adlandırılan analiz yaklaşımından etkilenmiştir.Bu yaklaşım 2.dünya savaşı esnasında İngiltere ve ABD’de ortaya çıkmış ;fen bilimi,matematik,davranış bilimi,olasılık teorisi ve istatistik gibi disiplinleri kullanarak savaşla ilgili zor problemleri çözmeyi amaçlamıştır.




II.dünya savaşından sonra yöneylem araştırması kavramları,endüstri ve ticaretteki problemleri içerecek şekilde genişletilmiştir.Çok sayıda matematikçi ve fen bilimci askeri harekat problemleriyle ilgilenmeye başlamıştır.Bunun sonucunda endüstri mühendisleri ve diğer bilimsel disiplinler arasında bir etkileşim oluşmuştur.Problem çözme yöntemlerine bu yeni düşünce ve yeni yaklaşımlar karması,EM eğitim ve uygulamaları üzerinde heyecan verici bir etki yapmıştır.


Bazı başarılı Yöneylem Araştırması Uygulamaları:


San Fransisco Polis Petrol İstasyonunun Programlanması:


Doğrusal programlama,tam sayılı programlama ve amaç programlama teknikleri kullanılarak departman yılda 11 milyon dolar tasarruf etmiş,hizmeti karşılama süresinde %20 iyileştirme yapılmış,trafiğin düzenlenmesiyle 3 milyon dolar kar artışı sağlanmıştır (1989)


Blue Bell de Envanter Yöntemi:


Konfeksiyon üretiminde bulunun Blue Bell firmasında doğrusal programlama ve probabilistik envanter modelleri kullanılarak şirketin ortalama envanter seviyesinde %31 indirim sağlanmıştır. (1985)


Kuzey Amerika Kamyon Nakliyatı Planlaması:


1989’da network modelleri ve dinamik programlama yöntemi kullanılarak bir model geliştirilmiş ve bu model Kuzey Amerika nakil hatlarındaki sürücüler yükleme tahsislerinde kullanılmıştır.Bu modelin kullanımı müşterilere daha iyi hizmet sağlamış,maliyetlerde yılda 2.5 milyon dolar indirim gerçekleşmiştir.




2.Sayısal Bilgisayarların Etkisi


EM mesleğinin üzerinde önemli bir etkiye sahip olan diğer bir gelişme sayısal bilgisayarlardır.Sayısal bilgisayarlar büyük veri yığınlarının hızlı ve doğru işlenmesine ve böylece endüstri mühendisinin büyük ve karmaşık işlemlerinin etkin bir biçimde yönetim ve kontrolü için yöntemler tasarlamasına olanak verir.Sayısal bilgisayar,kıt kaynakların en iyi biçimde tahsisi için karar vericiye yardım etmek için birçok farklı optimizasyon yönteminin kullanılmasında endüstri mühendislerine yardımcı olur.Sayısal bilgisayarlar aynı zamanda imalat tesislerinin bilgisayar benzetim modellerinin kurulmasında ve benzer şekilde alternatif tesis tasarımlarının,farklı yönetim kararlarının ve diğer yönetim görüşlerinin etkinliğinin değerlendirilmesinde endüstri mühendislerine yardımcı olur.Bilgisayar benzetimi,en yaygın kullanılan endüstri mühendisliği yöntemi haline gelmektedir.


EM’liği üzerinde güçlü bir etkiye sahip son zamandaki diğer bir gelişme ise Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD) ve Bilgisayar Destekli İmalat (CAM) dır.EM,artık tesisleri ve iş alanlarını doğrudan bir bilgisayar üzerinde tasarlamaktadır.Ayrıca bilgisayar süreç planları,ürün ağacı,takım kullanma emirleri,iş çizelgesi,işlem komutları gibi işlerin otomatik olarak yapılandırılmasında da kullanılmaktadır.Üretim süresince bilgisayarlar,takım tezgahlarının talaş kaldırmasını kontrol etmede,komutları robotlara ve diğer donanımlara göndermede,üretim ilerlemelerini kayıt etmede,iş merkezlerini dinamik olarak çizelgelemede ve otomatik olarak yönetimin her düzeyinde rapor üretmede kullanılmaktadır.


3.Hizmet Endüstrilerinin Ortaya Çıkışı


EM’ni geniş bir ölçekte kullanan ilk hizmet sektörlerinden biri sağlık hizmetleri endüstrisiydi.Birçok hastane ve klinik,işlemlerini iyileştirmek,atıkları ortadan kaldırmak,envanterleri kontrol etmek,faaliyetleri çizelgelemek ve çok çeşitli diğer fonksiyonlar için endüstri mühendisleri çalıştırdılar.


Endüstri mühendislerinin en son kullanıldığı alan devlet daireleridir.Bu alanlar günümüzde ulusal,eyalet ve yerel düzeylerde ortaya çıkmaktadır.Devlet kuruluşları,verimliliği arttırmak,kırtasiye işlerini azaltmak,bilgisayar tabanlı yönetim kontrol sistemleri tasarlamak,proje yönetimi teknikleri uygulamak,tedarikçinin kalite ve güvenilirliğini izlemek ve diğer birçok işlev için binlerce endüstri mühendisi çalıştırmaktadır.Diğer birçok hizmet endüstrileri (bankalar,turizm acentaları,süpermarketler,danışmanlık firmaları gibi) işlemlerini iyileştirmek amacıyla endüstri mühendisleri çalıştırmaktadırlar.Endüstrinin bütün sektörlerinde endüstri mühendislerine duyulan talep arzdan daha fazladır.


Kaynakça:


Endüstri ve Sistem Mühendisliğine Giriş kitabı çevirenler Ufuk Kula,Harun Taşkın,Orhan Torkul


Sakarya Üniversitesi Yöneylem Araştırması ders notları Cemalettin Kubat